28 Ara Otomat Çelikleri
Otomat Çelikleri yüksek oranda Kükürt (S) ve Manganez (Mn) içeren alaşımsız çeliklerdir. Manganez ve Kükürt ’ün çelik yapısı içinde oluşturduğu MnS sayesinde bu çeliklerde küçük ve kırılgan talaş oluşumu sağlanır ve bu sayede seri üretime yönelik çalışan hızlı takım tezgahlarında ( tek veya çok milli ) işleme kolaylığı sağlarlar.
Otomat çeliklerinde işlenebilirliğin artırılması Manganez (Mn) ve Kükürt’ün (S) yanı sıra diğer alaşım elementlerinin çelik yapısına ilave edilmesiyle gerçekleşir. Bu elementlerden bir tanesi olan Kurşun (Pb), Demir (Fe) fazı içinde çözünmeyen bir elementtir ve genellikle MnS kalıntıları etrafında birikerek işleme esnasında kayganlaştırıcı etki sağlamaktadır. Bu çeliklere % 0,15-0,35 oranında ilave edilen Kurşun (Pb) sayesinde kesme hızları artırılmaktadır. Bazen Kurşun (Pb) yerine Tellür (Te), Bizmut (Bi) ve Selenyum(Se) da aynı amaçla kullanılmaktadır. Fosfor (P) elementinin kırılganlaştırıcı etkisi sayesinde yeterli talaş kırılganlığı sağlanarak kesme yüzeyi kalitesi iyileştirilmektedir.
Otomat Çelikleri uygulanan ısıl işlemlere göre ;
- Isıl işlem uygulanmayanlar
- Isıl işlem uygulananlar
- Islah işlemi uygulananlar
- Sementasyon işlemi uygulananlar
Olmak üzere gruplandırılırlar.
- Talaş kaldırma gereği duyulmayan yüzeylerin hassas ölçü toleranslarında olması gerektiğinden, otomat çelikleri daha ziyade soğuk çekilmiş olarak kullanılırlar.
- Bu arada, yaklaşık % 0.12 kükürt ve düşük karbon ihtiva eden ve yarı kaynar otomat çeliği olarak adlandırılan çelikler, iyi bir işlenebilirlik özelliğinin yanı sıra, sıcak ve soğuk dövme ve zımbalama parçalarının imalatında kullanılmaktadır. (Örnek: somunlar)
- Yüksek kükürt ihtiva eden 9SMn28 kalitesi, sıcak dövme uygulamasında başarıyla kullanılmaktadır.
OTOMAT ÇELİKLERİNİN KULLANIM AVANTAJLARI
- Alaşım elementlerinin etkisine bağlı olarak yüksek kesme hızları uygulanabilmektedir. Bu durum aynı zamanda işlem süresinin kısalması anlamına gelir..
- Daha az takım aşınması ve bunun sonucu olarak da daha uzun takım ömrü sağlanmaktadır. Böylece takım maliyeti düşer, takım değiştirmek ve tekrar ayar yapmak için sarf edilecek süre azalır.
- Yüksek yüzey kalitesinden dolayı taşlama gibi ilave işlemlere gerek kalmaz.
- İhtiyaç duyulan hassasiyet ve seri üretimde parçaların değişebilirliği , daha dar toleranslarda çalışmaya olanak tanıdığı için iyileşir.
- Daha az kesme kuvveti kullanılır ve böylece daha az enerji gereksinmesi olur.
- İşleme sırasında malzeme yüzeyinde oluşan talaşların kısa , kırılgan ve az olması nedeniyle özel önlem alma ve depolamaya gerek kalmaz.
